Kun je je stem kwijtraken door stress?
De Nervus vagus is de belangrijkste parasympathische zenuw van ons autonome zenuwstelsel en deze speelt een belangrijke rol bij ontspannen en herstellen. De spieren rondom het strottenhoofd, waarin de stembanden zich bevinden, worden aangestuurd door de nervus vagus. Daarmee is onze stem direct verbonden met onze staat: is er stress, of ontspanning, is er blijheid of verdriet; alles is hoorbaar in onze stem. Stress kan er zelfs voor zorgen dat onze stem het laat afweten.
Zangeres Nora Fischer vertelde er onlangs over in deze podcast op radio 4. Doordat ze in haar persoonlijke leven een en ander meemaakte, stond ze niet meer lekker op het podium. Dat was voor haar volkomen nieuw en creëerde onzekerheid. De negatieve spiraal, ‘het gaat weer fout!’ leidde er uiteindelijk toe dat ze niet meer kon optreden. En dit terwijl ze een fantastische carrière had.
Laura Stavinoha, zangeres en stemcoach schreef erover in het boek ‘Voice, A Multifaceted Approach to Self-Growth and Vocal Empowerment. Ze vertelt hoe de stem een spiegel is van de staat waarin je je bevindt en beschrijft hoe dit hoorbaar wordt in een trillende stem, snel spreken, monotoon of juist melodieus klinken, scherp klinken of juist mompelen. De stem geeft inzicht in jouw gevoeligheden, emoties, angsten en je enthousiasme. Als je je daar bewuster van wordt, kun je ook bewuster werken met je stem. (Als je hier graag coaching in wilt dan kun je terecht bij Laura in Amsterdam).
Laura gaat in haar boek onder andere in op de Polyvagaal theorie van Stephen Porges die beschrijft hoe ons autonome zenuwstelsel onze veiligheid en wederkerigheid bepaalt en hoe dit de kwaliteit van ons leven beïnvloedt.
Hoewel dit niet helemaal nieuw is voor mij, was het toch een eye opener dat de stem niet altijd vaststaat. Dus iemand die monotoon praat kan wel degelijk een melodieuzer stem ontwikkelen als een achterliggend trauma wordt opgelost.
En werkt het andersom? In een onderzoek van Stephen Porges wordt beschreven hoe een zeer melodieuze stem (denk aan een moeder die tegen haar baby praat) rustgevend werkt en het zenuwstelsel kalmeert. En dat laat ook zien dat hoe wij invloed hebben op elkaar. Onbewust communiceren wij onze (ont)spanning en als sociale wezen coreguleren wij.
Als je dit tot je door laat dringen besef je dat presenteren en optreden niet een kwestie is van zenden en ontvangen maar van samenwerking. Je zenuwstelsel voelt onbewust mee met publiek of presentator. Het vangt signalen op zoals gezichtsuitdrukking, bewegingen en, dus, de stem. Het checkt of het voor jou een veilige omgeving betreft en laat zich daarbij niet beïnvloeden door je gedachten.
Denk ook aan het lesgeven of hoe je je als huisarts of behandelaar opstelt naar een patiënt.
Zowel de stem als ons zenuwstelsel heeft een bijzonder relatie met de adem. Ik ben daarom heel blij dat Laura te gast was bij mijn podcast Adem voor blazers, zangers en sprekers!
Luister via deze link of op Spotify of Apple Podcasts
