Bij elk nieuw artikel, boek of nieuwe cursus over de adem besef ik hoe groot de invloed is van de ademhaling op onze gezondheid. Bij iedereen zou er basiskennis moeten zijn oVer hoe op een gezonde manier te ademen en hoe je de adem kunt inzetten bij alles wat je doet; zowel bij fysieke prestaties als bij je emotionele welzijn. Zo kun je ook de adem inzetten om snel en effectief te stresslevel te verlagen. Dat klinkt nu een beetje als een truc, maar gelukkig heeft bewuster ademen altijd tot gevolg dat je ook beter in contact komt met jezelf. Dus ga je voor de snelle oplossing dan krijg je in dit geval het lange termijn effect cadeau.
We ademen helaas niet altijd vanzelf goed, en dat heeft invloed op ongeveer alle processen in ons lichaam. De adem is onderdeel van ons autonome zenuwstelsel en dat betekent dat we ons er niet van bewust hoeven te zijn, net als onze hartslag. Maar we kunnen we degelijk bewust onze ademhaling beïnvloeden en zo invloed uitoefenen op ons autonome zenuwstelsel wat anders buiten ons bewuste bereik blijft; dat is bijzonder.
Wat gaat er dan niet goed met ons ademen? Een belangrijke factor is teveel ademen, en zonder dat we dat direct doorhebben levert dat stress op in ons lichaam. Veel ademen is ook een resultaat van stress dus zo ontstaat er een vicieuze cirkel. Ik merk dat dit vaak niet bekend is bij mensen.
Oorzaken of symptomen van stress
Het is nuttig de link te leren zien tussen indrukken die we krijgen, zoals een vervelende e-mail of een spannend optreden en het brein dat dit verwerkt en de ademhaling die in dit geval waarschijnlijk sneller wordt. Daarop volgen stressreacties in het lichaam zoals hartkloppingen, zweethanden, gespannen spieren en trek in suiker. Vertering wordt onderbroken, verbranding wordt anders en past zich aan op de vecht/vlucht modus.
Deze reacties zorgen op hun beurt voor een negatieve spiraal; je voelt je natuurlijk niet prettig op deze manier en dat nodigt niet de vrolijkste gedachten uit; zittend achter je computer, broedend op een passend antwoord op de vervelende e-mail. Dit zorgt voor nog meer ademen en nog meer stress. En vaak hebben we helemaal niet door dat deze cyclus zich afspeelt. We vergeten ons lichaam nog wel eens omdat we in ons hoofd bezig zijn met reageren op de situatie.
Als musicus ben je afhankelijk van je lichaam en zul je wellicht eerder merken dat het niet helemaal lekker gaat wanneer je stress ervaart omdat de muziek dan niet klinkt zoals je wilt. Met teveel spanning speel je minder goed, is je klank niet lekker. Mijn eigen ervaring is dat dát juist meer stress oproept: ‘Het klinkt niet mooi, ik kan het niet, wat doe ik verkeerd, ga ik dat redden voor het concert, had ik harder moeten oefenen, morgen heb ik alweer les/repetitie’, et cetera. Dat helpt dus ook niet om de spanning te verminderen. Hoe kom je hiervan af?
Adem als snelle en doeltreffende oplossing
De ademhaling is het enige deel van de vecht- of vluchtrespons dat je kunt controleren en is daarmee dé manier om dit patroon te doorbreken en het systeem weer tot rust te brengen. De cirkel werkt dus net zo goed de andere kant op; bij verandering van de adem veranderen ook je fysieke reacties, je gedachten en emoties. Adem in balans betekent dat jij in balans bent.
Er zit een verhaal achter van het sympathische en parasympathische zenuwstelsel en van het niveau van CO2 in je lichaam. Waar het heel kort gezegd op neerkomt is dat rustiger ademen met optimaal gebruik van je middenrif je lichaam tot rust brengt en de zuurstof opname verbetert.
Uit ‘Het geheim van de levenskracht’ van Rajshree Patel: ‘Wetenschappers die de Sudarshan Kruya bestuderen, de serie ademtechnieken uit de yoga die ik de laatste drie decennia heb onderwezen, hebben ontdekt dat de oefeningen het niveau van stresshormonen verminderen, de kwaliteit van slaap verbeteren, het immuunsysteem versterken en symptomen van angst, depressie, PTSS en verslaving laten afnemen of verdwijnen.’ *
De adem kan je dus goed helpen om je stresslevel weer omlaag te brengen. Het gaat erom het motortje weer uit te zetten na dat spannende optreden of die work-out. Of dus na die vervelende mail. Bewust je adem vertragen en je middenrif op een goede manier laten werken (niet een zogenaamde buikademhaling maar de gehele romp leren gebruiken) en door je neus ademen zijn de belangrijkste tips hierbij.
Uiteraard is het ook goed om te bedenken wat de oorzaak is van de stress en wat je daaraan kunt doen. Daarbij wil je onderscheid maken in heden en verleden; waar kun je nu iets aan doen en wat is een overmatige reactie? Is de vervelende mail echt grensoverschrijdend en moet je ermee naar je leidinggevende? Of weet je ergens wel dat het meevalt, maar heb jij ‘gewoon’ altijd veel last van dit soort berichten? Je kunt eindeloos deze triggers proberen te vermijden, maar je kunt er ook voor kiezen om in zo’n geval wat dieper te graven en oude pijn op te ruimen die jouw overmatige reactie veroorzaakt. Ook daarin heeft de adem een bijzondere kracht, want ademsessies onder begeleiding van een ademcoach zijn daarin buitengewoon effectief.
Wil je weten hoe je je adem kunt inzetten of je adempatroon kunt verbeteren? Bekijk de online cursussen of maak een afspraak
Bekijk de komende workshops
Wat is er mis met de buikademhaling?
* (bron: SameerA.Zope en Rakesh A Zope, ‘Sudarshan Kriya Yoga: Breathing for Health’,
International Journal of Yoga 6, no.1 (januari-juni 203), 4-10. DOI: 10.4103/0973-6131.1059350
